کاربرد spss چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟

ممکن است خیلی از ما قبل از ورود به دانشگاه یا مراکز تحقیقاتی اسم spss را نشنیده باشیم.  Spss (اس پی اس اس) یکی از پرکاربردترین نرم افزارهای آماری در ایران است. این نرم افزار، محبوب بسیاری از دانشجویان و محققین برای انجام پایان نامه و تهیه اطلاعات آماری پرسشنامه می باشد. در این مطلب سعی داریم به طور مفصل درباره اینکه کاربرد spss چیست توضیحاتی به شما بدهیم. با مدنویس همراه باشید.

SPSS چه کاربردی دارد؟

آمار تحلیلی به دو شکل صورت می‌گیرد: آمار توصیفی و استنباطی. در مورد نخست به شیوه هایی گفته می‌شود که جهت خلاصه کردن مقادیر زیادی از داده‌ها استفاده شود. این نوع تحلیل بیشتر برای مکالمات روزمره به کار می‌رود. برای مثال اگر درباره متوسط درآمدتان صحبت می‌کنید در واقع از آمار توصیفی استفاده کرده‌اید. مورد دوم آمار استنباطی است. شیوه‌هایی که در این نوع آمار استفاده می‌شود برای خلاصه کردن مقدار بزرگی از داده‌ها استفاده می‌شود. شما براساس آمار استنباطی به این توانایی می‌رسید که سوال­هایی همچون «آیا تفاوتی وجود دارد؟» یا «آیا رابطه ای وجود دارد» را به زبان ریاضی پاسخگو باشید.

پژوهشگران سلامتی، شرکت های نقشه‌برداری، سازمان های بازاریابی، پژوهشگران  آموزشی، محققین بازار و داد و ستد جزء مخاطبان اصلی نرم افزار تحلیلی SPSS هستند. البته به غیر از تحلیل آماری، می‌توانید بر روی قابلیت­های این نرم افزار از جمله مدیریت داده‌ها و مستندسازی آنها حساب باز کنید. تفاوت در بازار هدف نشان دهنده این است که ویژگی‌های منحصر به فرد نرم افزار  اس پی اس اس تا چه میزان می‌تواند بازدهی داشته باشد.

برای مثال اگر شما دانشجوی فن آوری اطلاعات باشید و بخواهید در مورد میزان رضایت مشتریان از خدمات و سرویس دهی اینترنت اطلاعات دقیقی را به دست آورید. کافی است پرسشنامه های استاندارد و کاملی را تهیه کنید. سپس اطلاعات جمع آوری شده از کاربران اینترنتی را در نرم افزار SPSS ثبت نمایید. شما می‌توانید با استفاده از این نرم افزار تحلیل‌های بسیار دقیق و شفافی را انجام دهید.

تاریخچه ای مختصر از چگونگی شکل گیری SPSS

نرم افزار SPSS برای بسیاری از دانشجویان تازگی دارد. البته شاید آنهایی که کمی کنجکاو هستند، درباره این نرم افزار اطلاعات مختصری از اینترنت یا اطرافیان بدست آورده باشند. نرم افزار SPSS  در سال ۱۹۶۸ طراحی شد. سپس توسط Norman H. Nie «نورمن اچ نی» کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه استانفورد منتشر می شود. وی با همکاری دو نفر از دوستان خود به نام های دیل اچ بنت و سی هادلای هول شرکت SPSS را راه اندازی کردند. البته بیشتر نام نورمن نی به عنوان بنیان گذار این شرکت، استاد دانشگاه مخترع و کارآفرین شناخته می‌شود.

زبان برنامه نویسی این نرم افزار Fortran فورترن انتخاب شده بود. ورژن های ابتدایی این برنامه تحت سیستم dos منتشر می‌شد. تعداد زیادی از کارشناسان حوزه تکنولوژی سعی می‌کردند که نوع زبان برنامه نویسی برای طراحی spss را شناسایی کنند. پیشتاز بودن این برنامه در زمان خود برای آنها تعجب برانگیز بود. چراکه نرم افزار SPSS می توانست پاسخگوی مقدار زیادی از نیازهای تحلیلی و آماری شرکت‌ها باشد. با گذشت زمان و پرمخاطب بودن این نرم افزار توسط شرکت IBM در سال ۲۰۰۹ خریداری گردید.

موارد کاربرد spss چیست ؟

SPSS یک نرم افزار رایانه ای است که برای تحلیل آماری استفاده می‌شود. اصطلاح SPSS از عبارت Statistical package for social science به معنی بسته آماری برای علوم اجتماعی انتخاب شده است. اگر دانشجو یا محقق باشید، به طور حتم در طول دوران تحصیلی یا تحقیقات خود باید بدانید که کاربرد SPSS چیست این نرم افزار در انواع رشته های موضوعی، کاربردهای مختلفی دارد. اگر در ادامه مطلب همراه ما باشید، بیشتر با آنها آشنا می‌شوید.

• تحلیل اطلاعات پرسشنامه همراه با ارائه جدول و نمودار

نرم افزار SPSS از قابلیت های بی شماری برخوردار است. این نرم افزار به طور گسترده برای تحلیل اطلاعات آماری در علوم اجتماعی و علوم انسانی کاربرد دارد. بیشترین استفاده دانشجویان یا محققین از این نرم افزار برای تحلیل اطلاعاتی است که از پرسشنامه ها تهیه می‌کنند. سپس خروجی این تحلیل ها توسط SPSS به صورت جدول و نمودار ارائه می‌شود. این نرم افزار می‌تواند کار تجزیه و تحلیل پرسشنامه های طیف لیکرت را به نحو احسن انجام دهد. کاری که نسبت به دیگر نرم افزارها قابل قیاس نیست.

• بررسی فرآیندهای اقتصادی و تأثیرات آن بر روی یکدیگر

شاید طرفداران علم اقتصاد بخواهند این موضوع را بدانند که کاربرد SPSS چیست و برایشان چه مزیت هایی دارد؟ در رشته اقتصاد، محقق می‌تواند برای بررسی فرآیندهای زمانی اقتصادی و درک تأثیرات آنها بر روی یکدیگر و عوامل دیگر از نرم افزار SPSS استفاده ‌کند. نرم افزارهای آماری مختلفی برای تحلیل اطلاعات اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما کاربرد مثبت SPSS در حوزه اقتصاد بسیار بیشتر است که شامل موارد ذیل می‌شود:

• پردازش انواع مختلف رگرسیون
• آزمون همبستگی
• تکنیک‌های تجزیه و تحلیل سری‌های زمانی
• تحلیل دقیق گزارشات اقتصادی
• کمک به پزشکان برای استنباط تحقیقات و آزمایشات

• در رشته های پزشکی کاربرد spss چیست

نرم افزار SPSS برای دانشجویان و پژوهشگرهای رشته پزشکی کاربرد فراوانی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

• آنالیز واریانس
• رگرسیون
• آزمون نسبت
• آزمون T
• آزمون های ناپارامتری
• جداول توافقی
• آزمون های مقایسه‌ میانگین
• انجام تحقیقات صنعتی

• کاربرد spss در صنعت و کشاورزی

صنعتگران و دانشجویان می توانند در زمینه تحقیقات صنعتی و آنالیز نتایج آن از نرم افزار SPSS استفاده کنند. آزمون های این نرم افزار SPSS برای رشته های مختلف صنعتی کاربرد دارند که عبارتند از :

• آزمون های ناپارامتری
• جداول توافقی
• آزمون نسبت t-test
• آنالیز واریانس
• تحلیل و آنالیز تحقیقات کشاورزی

دانشجویان و محقیق رشته های کشاورزی از نرم افزار SPSS  زیاد استفاده می‌کنند. برای انجام پژوهش‌ها، تحقیقات و پایان نامه های این رشته، آزمون واریانس بیشترین کاربرد را دارد.

بیشترین کاربرد spss چیست

به طور خلاصه برای پاسخ به سوال کاربرد SPSS چیست باید گفت که این نرم افزار برای دسترسی به موارد ذیل کارگشا خواهد بود:

• خلاصه های آماری مثل جدول­ها، آمارها، گراف ها را تهیه می‌کند.
• تابع علامت، لگاریتم، توابع مثلثاتی و قدر مطلق که جزء توابع ریاضی هستند را به طور دقیق ارائه می‌دهد.
• فراوانی تجمعی، درصد فراوانی و جداول فراوانی را ایجاد می‌کند.
• توزیع های آماری مثل توزیع های گسسته و پیوسته را شامل می‌شود.
• انواع طرح های آماری را تهیه می‌کند.
• آنالیز کوواریانس، آنالیز واریانس یک طرفه، دو طرفه و چند طرفه را انجام می‌دهد.
• تکنیک های تجزیه و تحلیلی سری های زمانی را به کار می‌گیرد.
• داده های پیوسته و تصادفی را می‌سازد.
• انواع آمارهای توصیفی را محاسبه می‌کند.
• مدل‌های مختلفی از آزمون ها را با مقایسه میانگین بین دو یا چند جامعه مستقل و وابسته نشان می‌دهد.
• انواع رگرسیون را پردازش می‌کند.

پرکاربردترین زیرمجموعه‌های نرم افزار SPSS در ایران

بد نیست بدانید در ایران بیشترین کاربرد spss چیست و کدام زیرمجموعه های این نرم افزار به طور رایج استفاده می شوند. به طور کلی مجموعه SPSS شامل ۱۴ نرم افزار می‌شود که از بین آنها تنها دو مورد در ایران کاربرد دارد. زیرمجموعه های این پکیج عبارتند از:

1. Analytical Decision Management
2. Predictive Customer Intelligence
3. Predictive Maintenance and Quality
4. Social Media Analytics
5. SPSS Amos
6. SPSS Analytic Server
7. SPSS Collaboration and Deployment Services
8. SPSS Data Collection
9. SPSS Data Collection Heritage
10. SPSS Modeler
11. SPSS Sample Power
12. SPSS Statistics
13. SPSS Text Analytics for Surveys
14. SPSS Visualization Designer

در کشورمان نرم افزارهای SPSS Amos و SPSS Statistics برای تحلیل آماری پرسشنامه‌ها و آزمون فرضیات استفاده می‌شود. وب سایت ویژه Amos اطلاعات کامل تری درباره این نوع نرم افزارها به شما ارائه می‌کند. اگر کار کردن با این نرم افزار را به خوبی نمی شناسید، می توانید از همکاران ما در مدنویس کمک بگیرید.

قسمت­های اصلی نرم افزار SPSS

بعد از اینکه تا حدودی آشنا شدید که کاربرد spss چیست خوب است که با خود این نرم افزار نیز آشنا شوید. محیط SPSS مثل سایر نرم افزارها شامل پنجره‌های کاربردی ثابت و متغیر است. ۴ پنجره اصلی این نرم افزار شامل :

• Data editor window :

این پنجره برای راه اندازی بقیه بخش های عملیاتی ضروری است. فایل داده ها در محیط SPSS را فعال می کند. بعد از هر بار ورود به نرم افزار پنجره data editor نمایش داده می شود که داده ای در آن وجود ندارد و می توانید ویرایش های لازم را انجام دهید.

• Output window :

در حین انجام کار با نرم افزار می توانید از طریق پنجره خروجی هر نوع متنی را ایجاد کنید. پس از هر بار خروجی اسم اولین پنجره تا خروجی های دیگر از عدد یک، ۲، ۳ و … مشخص می‌شود. شما می‌توانید با استفاده از این پنجره کلیه خروجی‌هایی که بعد از پردازش روی داده ها صورت گرفته را به صورت نمودار، متن، جدول و … مشاهده کنید. تمامی اطلاعات قابل ویرایش هستند و فایل‌ها با پسوند sav. ذخیره می‌شوند.

• Syntax window :

امکانات ویرایشی از طریق این پنجره به آسانی صورت می‌گیرد. Syntax برای آماده سازی اجرای فرمان‌ها در نرم افزار SPSS طراحی شده است. در صورتی که به زبان برنامه نویسی آشنا باشید، براساس نیازهای خود می‌توانید از امکانات برنامه نویسی این نرم افزار استفاده کنید. در واقع هر دستوری که قابل اجرا باشد از طریق منوهای نرم افزار با زبان دستوری Syntax امکان پذیر است.

• Help window:

این پنجره مانند نرم افزارهای دیگر شامل اطلاعات مفید و کاربردی درباره نحوه استفاده از نرم افزار ، معرفی بخش­های مختلف آن، ماهیت فرمان­ها و آشنایی با مباحث آماری است.