هر آنچه که باید درباره سرطان سینه بدانید

سرطان سینه شایع‌ترین و دومین سرطان بعد از سرطان ریه است که موجب مرگ و میر می‌شود و اکثریت خانم‌ها به آن مبتلا می‌شوند و تنها ۱٪ از مبتلایان به سرطان سینه را مردان تشکیل می‌دهند. در کشورهای غربی این بیماری بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال دیده می‌شود اما در کشور ما بیماران از قشر جوان‌تر جامعه هستند و در بسیاری از موارد به علت عدم آگاهی از علائم بیماری در مراحل پیشرفته این سرطان برای درمان مراجعه می کنند.

سرطان سینه چیست؟

سرطان سینه ناشی از رشد خارج از قاعده سلول‌های غیرطبیعی در سینه است. این سرطان دارای دو نوع تومور خوش‌خیم و بد‌خیم است که در هر دو نوع امکان رشد سریع و زیاد سلول‌ها وجود دارد.

تفاوت تومورهای خوش‌خیم و بدخیم در این است که روند زیاد شدن سلول‌ها در تومورهای خوش‌خیم در مرحله مشخصی متوقف می‌شوند، اما در تومورهای بدخیم این رشد به صورت غیر قابل کنترلی ادامه پیدا می‌کند تا حدی که در صورت عدم درمان، تمامی قسمت‌های بدن را فراگرفته و از کار می‌اندازد.

شایع‌ترین نوع سرطان سینه، سرطان از منشأ مجاری شیری است و از آنجا که این نوع بافت بیشتر در یک چهارم بالایی و خارجی سینه وجود دارد، در حدود نیمی از سرطان‌های سینه در ربع فوقانی و خارجی آن یافت می‌شوند. اولین نشانه‌ سرطان سینه، لمس توده‌ سینه‌ای یا رسوب کلسیم در بافت سینه یا یک ماموگرافی غیرطبیعی است.

عوامل ابتلا به سرطان سینه

تا به امروز علت ابتلا به سرطان سینه به صورت واضح کشف و مشخص نشده است، اما عوامل عمده‌ای در ابتلا به این سرطان نقش دارند که در ذیل آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

 

• ژنتیک:

ژنتیک یکی از عوامل مؤثر در ابتلا به سرطان سینه می‌باشد. نیم درصد زنان  جهان ژن‌های BRCA1/BRCA2 را دارا هستند، که این زنان در تمام طول زندگی‌شان ۴۵٪  تا ۸۰٪ در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.

• سابقه‌ی خانوادگی:

اگر مادر، خواهر و یا دختر فردی درگیر این بیماری باشد خطر ابتلای این شخص به سرطان سینه ۲ الی ۳ برابر اشخاص دیگر است، مخصوصاً اگر بیش از یک نفر از اعضای درجه اول مبتلا باشند.

• سن:

یکی دیگر از عوامل موثر بر ابتلا به سرطان سینه است که با افزایش آن خطر ابتلا نیز افزایش می‌یابد.

• سابقه‌ شخصی:

از جمله عوامل تأثیرگذار بر سرطان سینه می‌باشد که اگر شخص قبلاً به توده‌ خوش‌خیم، سرطان رحم، تخمدان یا کولون مبتلا شده باشد، ‌خطر ابتلا به سرطان سینه در این فرد افزایش می‌یابد.

•  چاقی مفرط:

به دلیل تغییر در متابولیسم استروژن، چاقی مفرط خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد.

• مصرف الکل:

مصرف الکل نیز خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد.

• رژیم غذایی:

زنانی که ازغذاهای پرچربی مانند گوشت قرمز و لبنیات پرچرب استفاده می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان سینه در آنها افزایش می‌یابد.

• سن قاعدگی:

اگر سن قاعدگی قبل از ۱۲ سالگی و سن یائسگی بعد از ۵۵ سالگی باشد، خطر ابتلا به سرطان سینه در این افراد افزایش می‌یابد.

• شیر دهی:

شیردهی یکی از عوامل کاهش خطر ریسک ابتلا به سرطان سینه است، در نتیجه مادرانی که به فرزند خود شیر نمی‌دهند، خطر ابتلا به سرطان سینه در آن‌ها افزایش می‌یابد.

• سن اولین حاملگی:

اگر اولین حاملگی، بعد از ۳۰ سالگی باشد خطر ابتلا به سرطان سینه در این افراد بیشتر می‌شود.

• قرص‌های ضد بارداری:

اگر برای جلوگیری از بارداری، قرص‌های پیشگیری مصرف می‌کنید توجه داشته باشید که نتایج برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که بدون توجه به طول دوره مصرف، این قرص‌ها خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند.

• هورمون تراپی:

هورمون تراپی نیز اگر به صورت ترکیبی از استروژن و پروژسترون باشد می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.

• اشعه با دوز بالا:

افرادی که برای درمان بیماری‌های خود در معرض اشعه‌هایی با دوز بالا هستند، مثل رادیوتراپی که در لنفوم هاجکین اعمال می‌شود، اگر به  مدت ۱۵ تا ۲۰ سال ادامه یابد، خطر ابتلا به سرطان سینه افزایش می‌یابد.

درباره اهمیت بهداشت روانی هم مطالعه کنید

علائم و نشانه‌های سرطان سینه

همانطور که می‌دانیم از ایجاد سرطان سینه نمی‌توان جلوگیری کرد اما می‌توان با تشخیص به موقع آن، شانس بیشتری برای درمان این بیماری داشته باشیم.در ادامه به شرح این علائم می‌پردازیم:

• تومور سینه:

تومور یا توده‌های مشکوک به سرطان در لمس سینه به صورت سفت یا سخت، غیرمتحرک و با چسبندگی به اطراف لمس می‌شوند. بیشتر این توده‌ها در هنگام لمس بدون درد هستند. اما در مورد خوش‌خیم و یا بدخیم بودن توده، باید به پزشک معالج مراجعه کرد تا پس از بررسی‌های دقیق نوع تومور مشخص شود.

• ترشحات سینه:

ترشحات سینه می‌توانند به رنگ‌های مختلفی از جمله سفید، قهوه ای، آبی، خاکستری، قرمز، سبز و یا بدون رنگ باشند. ترشح ناشی از سرطان پستان معمولاً خون واضح و یا خونابه‌ای یا در برخی از موارد بی‌رنگ می باشد.

ترشح خونی یا آبکی که خودبخودی بوده و از یک پستان و از یک مجرا خارج شود، یا همراه با غده ای در پستان باشد، شک به سرطان را افزایش می دهد.

• تغییر شکل ظاهری پوست سینه:

این تغییرات معمولاً به صورت فرورفتگی و یا کشیدگی پوست سینه خود را نشان می‌دهند. فرورفتگی پوست سینه ممکن است بطور ثابت و مشخص وجود داشته باشد و یا در حالات خاصی از معاینه حس شود. کشیدگی پوست سینه، اگر چه علامتی مهم است ولی همه کشیدگی‌های پوست ناشی از سرطان نبوده و گاهی به دلیل بیماری‌های خوش‌خیم سینه نیز دیده می شود.

• تغییرات نوک سینه:

در بعضی افراد فرورفتگی نوک پستان ممکن است بعد از شیردهی یا پس از دوران بلوغ ایجاد شود که معمولاً به طور خود به خود به حالت اول برمیگردد؛ اما در سرطان سینه ، این فرورفتگی حالت ثابت دارد و با معاینه دقیق ممکن است وجود غده ای در زیر نوک و هاله سینه مشخص شود.

همچنین قرمزی و خارش نوک سینه همراه با پوسته پوسته شدن و ترک خوردن آن، می تواند علامت نوعی از سرطان سینه به نام پاژه باشد.

• بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل:

علت بزرگی غدد لنفاوی زیربغل می‌تواند به دلیل ضایعات خوش‌خیم و یا التهاب‌ها و ضربه به ناحیه دست و یا سینه باشد. این حالت از ابتدا نگران‌کننده نیست اما بهتر است بیمار برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کند.

• تغییر اندازه سینه:

گاهی اوقات به علت بزرگی بیش از حد یک تومور و یا التهاب قابل توجه دور تومورهای کوچکتر، سینه در یک طرف بطور واضحی بزرگتر از طرف دیگر می‌شود. البته در افراد سالم نیز اندازه سینه‌ها کاملاً یکسان نیست ولی اگر بزرگی یک سینه نسبت به طرف دیگر بسیار قابل توجه است ، باید مورد معاینه قرار گیرد تا از عدم وجود توده و سلامت سینه مطمئن شد.

گاهی هم تومورهای خوش‌خیم و نیز ضربه به سینه، خونریزی و یا التهاب ناشی از تجمع شیر در سینه بویژه در خانم های باردار و شیرده و کیست‌های بزرگ، باعث این عدم تقارن می شوند که با معاینه و استفاده از روش‌های تشخیصی، می توان نوع آنها را تعیین و درمان نمود.

 

غربالگری و پیشگیری:

 ۱. معاینه‌ی فیزیکی:

توسط فرد بیمار یا کادر درمان لازم است به صورت ماهیانه انجام شود.

 ۲. ماموگرافی:

در صورت مشاهده معاینه‌ مشکوک یا دیگر عوامل ریسک بیماری، و معمولاً در زنان بالاتر از ۳۵ سال توصیه می‌شود.

۳. MRI:

در افرادی که ماموگرافی غیر طبیعی داشتند یا ریسک بالای ابتلا به سرطان سینه دارند، باید انجام شود.

۴. ترموگرافی:

ترموگرافی دوربینی است حساس به دما، با توجه به اینکه دمای تومور‌ها نسبت به بافت طبیعی بدن متفاوت است، این دستگاه با ثبت دمای متفاوت تومور، در تشخیص سرطان سینه استفاده می‌شود.

 ۵. بیوپسی یا نمونه برداری:

پاتابیولوژیست با خارج کردن قسمتی از بافت مشکوک تومور و با مشاهده‌ آن زیر میکروسکوپ به تشخیص قطعی سرطان سینه می‌رسد.

۶. تست ژنتیک:

برای افرادی که ریسک بالای ابتلا دارند و در معرض خطر هستند توصیه می‌شود. این را بخاطر بسپارید ‌که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.