همان‌طور که می‌دانید خانواده اولین و همین‌طور کوچک‌ترین جامعه‌ای است که فرد وارد آن می‌شود. از مهم‌ترین ارکان مربوط به خانواده، نوع ارتباط و تعامل اعضای خانواده با یکدیگر است که از جملۀ آن‌ها تعامل والدین با فرزندان است. به همین منظور در این مطلب از مدنویس قصد داریم در مورد تعامل والدین با فرزندان و فاکتورهای یک تعامل مؤثر صحبت کنیم. همراه ما باشید.
تفاوت ارتباط و تعامل
آیا تا به حال به تفاوت رابطه و تعامل فکر کرده‌اید؟ یکی از تقسیم‌بندی‌های رابطه، شامل رابطۀ یک طرفه و دو طرفه می‌شود. بنابراین رد و بدل کردن چند جمله که حالتی خبری یا دستوری دارند هم نوعی ارتباط محسوب می‌شود. اما تعامل به طور ویژه به معنی یک ارتباط دو طرفه است. در تعامل نقش افراد یا فقط گوینده و یا فقط شنونده نیست. بلکه هر دو طرف در آن واحد هم گوینده هستند و هم شونده. البته تعامل هم همیشه مثبت و مفید نیست. چرا که تعامل می‌تواند مؤثر، بی نتیجه و یا حتی مخرب باشد.
اهمیت تعامل والدین با فرزندان
نوع تعامل بین اعضای یک خانواده از مهم‌ترین ارکان و پایه‌ها در خانواده است. نوع تعامل بین یک زوج هم می‌تواند چگونگی ادامۀ مسیر زندگی را برای آن‌ها مشخص کند. بنابراین وقتی صحبت از تعامل والدین با فرزندان به میان می‌آید، اهمیت این موضوع چندین برابر می‌شود. چرا که بخش وسیعی از تعلیم و تعلم و شخصیت کودکان در خانواده و در نتیجۀ همین تعاملات شکل می‌گیرد. در ادامه سعی می‌کنیم به چند نکته در تعامل والدین با فرزندان اشاره کنیم، که توجه به آن‌ها می‌تواند رابطۀ والدین و کودکان را تا حد بسیار زیادی به مسیر درستی سوق دهد.
محبت بی قید و شرط
از اولین وظایف شما به عنوان پدر و مادر محبت بی قید و شرط به فرزندان است. اما فقط این که خودتان بدانید که چه قدر به کودکتان محبت دارید کافی نیست! سعی کنید از راه‌های مختلف این را برای کودکتان جا بیاندازید که تحت هر شرایطی او را دوست خواهید داشت. فراموش نکنید که هرگز کودک خود را با محبت نداشتن به او تهدید یا تنبیه نکنید.
مشاوره دادن به جای کنترل کردن
خیلی اوقات ممکن است والدین تصور کنند که کاری در مورد فرزندانشان انجام می‌دهند مشاوره است. اما در واقع اگر قدمی به عقب بردارند و دوباره رابطۀ خود با فرزندشان را بررسی کنند، متوجه می‌شوند که بیشتر اوقات در حال دستور دادن به فرزند و کنترل کردن او هستند.
فراموش نکنید که برای این که فرزندتان به بلوغ فکری برسد و شخصیت مستقلی پیدا کند، باید طعم شکست را بچشد. بنابراین در مورد تصمیمات مختلف زندگی، به فرزندتان مشاوره بدهید اما او را مجبور به اجرا کردن دستورات خود نکنید. از شکست فرزندتان نترسید و او را هم از شکست نترسانید. هرگز این احساس را به او ندهید که دائم در حال نظارت بر کارهای او و کنترل او هستید. اجازه دهید فرزندتان شخصیت خود را پیدا کند و همین‌طور از نشان دادن شخصیتش به شما اِبایی نداشته باشد.
صرف زمان کافی برای تعامل والدین با فرزندان
از مهم‌ترین فاکتورها برای مؤثر بودن تعامل والدین با فرزندان، صرف زمان کافی برای تعامل و گفت و گو است. می‌توان گفت در عصر دیجیتالی حال حاضر، احتمالاً خانواده‌های بیشتری به این موضوع به اندازۀ کافی توجه نمی‌کنند. موبایل، لپ تاپ و … و همۀ شبکه‌های اجتماعی آن‌ها، آنقدر سرگرم‌کننده هستند که گاهی ممکن است کنار کشیدن از آن‌ها کار سختی باشد. اما فراموش نکنید، تا زمانی که به اندازۀ کافی برای تعامل با فرزند خود وقت نگذارید، طبیعتاً نمیتوانید در جهت مؤثر بودن آن قدم بردارید. پس کارهای روزمرۀ خود را که می‌تواند شامل کار منزل، کار بیرون از منزل، گشتن در فضای مجازی و … طوری برنامه‌ریزی کنید که بتوانید وقتی را به طور ویژه و اختصاصی با فرزندتان بگذارید.
انتخاب لحن بیان مناسب
مشکل خیلی از ما در ارتباط با اطرافیانمان، فقط لحن بیانمان است. گاهی حتی در بحث با کسی که در مورد یک موضوع طرز فکر مشترکی داریم به اختلاف می‌خوریم، فقط به این دلیل که نمی‌توانیم منظورمان را با لحن درست برسانیم. شاید شما به عنوان پدر یا مادر تصور کنید که کودکتان همیشه از نیت خیرتان خبر دارد و لازم نبینید که منظور خود را با لحن مناسبی مطرح کنید. اما این تصور درستی نیست! اگر تا به حال به این موضوع دقت نکرده بودید، از این به بعد سعی کنید روی کلماتی که استفاده می‌کنید و حتی لحن گفتارتان فکر کنید. مثلاً به تفاوت این دو جمله فکر کنید: یک لیوان آب برای من بیار! یا، میشه لطفاً یک لیوان آب برای من بیاری؟
البته لحن و جملاتی که برای گفت و گو با هر فردی انتخاب می‌کنیم، باید متناسب با رابطه‌ای باشد که با آن فرد داریم. برای مثال شاید برای کودک شما لحنی دلنشین باشد که برای کودک دیگری نیست. پس سعی کنید بهترین طرز بیان را در رابطه با فرزندتان بشناسید. این کار می‌تواند هر رابطه‌ای را بهبود ببخشد که رابطۀ والدین و فرزندان هم از این قاعده مستثنی نیست.
آغوش همیشه باز برای کودک
شما به عنوان والدین کودک نزدیک افراد به فرزندتان هستید. بنابراین اگر فرزندانتان فکر کند نمی‌تواند با شما به اندازۀ کافی راحت باشد، خلأ بزرگی در خود احساس میکند. پس همیشه آغوش خود را برای کودکتان باز نگه دارید. سعی کنید این اطمینان را به او بدهید که همیشه برای شنیدن حرف‌ها و درد دل‌های او آماده‌اید. اگر زمانی احساس می‌کنید فرزندتان می‌خواهد با شما صحبت کند، سعی کنید هر کاری دیگری را کنار بگذارید و به طور جدی با او هم صحبت شوید. فراموش نکنید که اگر حتی حرف‌های او به نظرتان منطقی هم نباشد، هرگز نباید عکس‌العمل تهاجمی داشته باشید و همیشه باید به افکار و احساسات او احترام بگذارید. چرا که چنین عکس‌العملی احتمالاً باعث می‌شود او دیگر برای در میان گذاشتن رازها و مشکلاتش به سراغ شما نیاید.
توجه به نقش بازی در تعامل والدین با فرزندان
می‌توان گفت تقریباً همۀ افراد با هر سنی و در هر جایگاهی بازی کردن را دوست دارند. در تعامل والدین با فرزندان نیز بازی کردن می‌تواند نقش به سزایی داشته باشد. بنابراین سعی کنید ساعاتی را به طور ویژه به بازی کردن اختصاص دهید. بازی کردن یک فعایت گروهی است که باعث شادی و شور و شوق در افراد می‌شود و سطح آدرنالین را بالا میبرد. در نتیجۀ مجموع این اتفاقات، بازی کردن باعث می‌شود احساس نزدیکی بیشتری بین اعضای خانواده شکل بگیرد.
سخن پایانی
تعامل درست و مؤثر والدین و فرزندان می‌تواند مثل یک زره پولادین در برابر مشکلات و ناهنجاری‌های جامعه بر تن فرزندان باشد. در مقابل اگر تعامل والدین با فرزندان آن گونه که باید نباشد، مشکلات و درگیری‌های زیادی پیش خواهد آمد که سر و سامان دادن به آن‌ها، به خصوص با گذشت زمان و بالا رفتن سن فرزند به مراتب سخت‌تر خواهد بود.
پس حالا که اهمیت تعامل والدین با فرزندان برایتان روشن شده است، برای فکر کردن به نوع رابطۀ خود با کودکتان وقت صرف کنید. سعی کنید اشتباهات رابطه خود را با فرزدنتان، به خصوص اشتباهاتی که از جانب خود شماست را هر چه زودتر اصلاح کنید. علاوه بر این هر جای مسیر که احساس کردید نمیتوانید تصمیم بگیرید حتماً با مشاور مشورت کنید. مطمئن باشید بهبود رابطۀ والدین و فرزندان مثل یک سرمایه‌گذاری ارزشمند است که در آینده ثمرۀ آن را خواهید دید. از همراهی شما با مدنویس سپاسگزاریم.
