تصمیم‌گیری، جزو مقوله‌های جدانشدنی از زندگی همۀ افراد است. از طرفی اکثر اوقات نتیجۀ تصمیم‌گیری، به طور کامل برایمان واضح و روشن نیست. در واقع می‌توان گفت پذیرش ریسک نتیجۀ تصمیم‌گیری، بخشی از فرآیند تصمیم‌گیری است. اما بعضی از افراد در مواقع مواجهه با تصمیم‌گیری، به تصمیم‌گیری تأخیری روی می‌آورند. از آنجایی که تصمیم‌گیری تأخیری می‌تواند باعث بروز پیامدهای منفی زیادی شود، در این مطلب قصد داریم دربارۀ علت‌های تصمیم‌گیری تأخیری و برطرف کردن این علت‌ها صحبت کنیم. همراه ما باشید.
تصمیم‌گیری تأخیری چیست؟
همۀ ما در طول زندگی بارها باید تصمیم‌گیری کنیم. گاهی این تصمیم‌گیری دربارۀ مسائل روزمره یا مسائل مهم زندگی شخصی است و گاهی این تصمیم‌گیری در سطح یک مجموعۀ بزرگ و برای تصمیمات مهم کاری است. اما بعضی افراد که به اندازۀ کافی از قدرت تصمیم‌گیری بهره‌مند نیستند، هنگام رویایی با تصمیم‌گیری، چنان خود را تحت فشار می‌بینند که نهایتاً تصمیم‌گیری را به تعویق می‌اندازند. در واقع این افراد وقتی خود را در تنگنا می‌بینند، به عقب انداختن تصمیم‌گیری پناه می‌برند. اما مشکل اینجاست که اگر تصمیم‌گیری تأخیری باعث شود که زمان مفید تصمیم‌گیری بگذرد، ناچار به پذیرش عواقب و پیامدهای منفی آن می‌شویم.در واقع می‌توان گفت تصمیم‌گیری تأخیری در اکثر موارد، به خصوص وقتی که تصمیم‌گیری تأخیری تبدیل به عادت فرد می‌شود، باعث می‌شود بهترین فرصت‌های زندگی را از دست بدهیم. در ادامه به بهترین زمان تصمیم‌گیری و همین‌طور دلایل روی آوردن به تصمیم‌گیری تأخیری اشاره می‌کنیم.
بهترین زمان تصمیم‌گیری
وقتی با یک تصمیم‌گیری مواجه می‌شویم، اول از همه باید تعیین کنیم که برای انتخاب کردن تصمیم نهایی خود چه قدر زمان داریم. طبیعتاً زمان تصمیم‌گیری‌های مختلف کاملاً متغیر است. گاهی در حد چند ثانیه و دقیقه برای تصمیمات ضروری و گاهی در حد چند روز و ماه و گاهی حتی چند سال برای اقدامات مهم است. در حالت عادی و هنگامی که فرصت کافی برای استدلال و تحلیل دارید، بهتر است فوری تصمیم نگیرید و واقعاً برای تصمیم‌گیری وقت صرف کنید تا بتوانید همۀ جوانب را بررسی کنید. به طور کلی می‌توانید زمان درست تصمیم‌گیری را در نمودار زیر بیینید.
طبق این نمودار وقتی زمان تصمیم‌گیری شروع می‌شود، باید مدتی را برای افزایش دانش و اطلاعات و تحلیل دلایل خود صرف کنید تا به بهترین نتیجه برسید. اما بنا به مدت زمان لازم برای تصمیم‌گیری، اگر تصمیم خود را نگیرید، از یه زمانی به بعد به احتمال زیاد فقط مزایای تصمیم‌گیری را ازدست می‌دهید و با مشکلات مختلف مواجه می‌شوید. در واقع از پیک نمودار بالا به بعد، وارد تصمیم‌گیری تأخیری می‌شویم. بنابراین وقتی باید تصمیمی را بگیرید، سعی کنید چنین نموداری را در ذهن خود تصور کنید تا بهترین زمان تصمیم‌گیری را پیدا کنید.
دلایل تصمیم‌گیری تأخیری و راه حل برطرف کردن آن‌ها
شاید بپرسید چرا گاهی با این که می‌دانیم بهترین زمان تصمیم‌گیری چه زمانی است، ترجیح می‌دهیم که تصمیم‌گیری خود را به تأخیر بیندازیم؟ در این قسمت در مورد مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شوند تصمیم‌گیری تأخیری را به عنوان راه حل انتخاب کنیم و همچنین راه برطرف کردن این دلایل، صحبت می‌کنیم.
زیاد بودن گزینه‌های پیش رو
یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که نهایتاً باعث تصمیم‌گیری تأخیری می‌شود، زیاد بودن گزینه‌های پیش روست. هر چه تعداد گزینه‌هایی که باید از بین آن‌ها بهترین گزینه را انتخاب کنیم بیشتر باشند، احتمالاً احساس بلاتکلیفی بیشتری در تصمیم‌گیری داریم و بیشتر سردرگم می‌شویم.
بهترین راه برطرف این مشکل، کم کردن گزینه‌هاست. به این معنی که وقتی گزینه‌های زیادی پیش روی خود دارید، خود را مجبور به انتخاب بین این همه گزینه نکنید. بلکه اول از همه، گزینه‌هایی را که می‌دانید مناسب نیستند (یا حداقل به اندازۀ سایر گزینه‌ها مناسب نیستند) را حذف کنید. دقت کنید که در نمودار بالا، زمان درست برای حذف گزینه‌ها، جایی است که نمودار صعودی است (یعنی مرحلۀ افزایش اطلاعات). لازم به ذکر است که در این مرحله، افزایش اطلاعات به خودی خود باعث می‌شوند که بعضی گزینه‌ها را کنار بگذارید.
ترس از پذیرش مسئولیت
ترس از پذیرش مسئولیت نتیجۀ تصمیم‌گیری، یکی دیگر از مهم‌ترین دلایلی تصمیم‌گیری تأخیری است. در واقع گاهی اوقات وقتی مطمئن نیستیم که بهترین تصمیم کدام است، از این می‌ترسیم که مجبور باشیم مسئولیت تصمیم نادرست خود را به عهده بگیریم.
اما به این فکر کنید که اگر همیشه بخواهید از زیر مسئولیت تصمیم خود شانه خالی کنیم، چطور می‌توانیم قدم‌های مهمی را در زندگی برداریم؟ به علاوه همان‌طور که بالاتر اشاره کردیم، نکتۀ طلایی و حائز اهمیت در تصمیم‌گیری، تلاش کافی برای بررسی جوانب مختلف و افزایش اطلاعات است. اگر این مرحله را طی کرده باشید، در واقع هر کاری که برای اتخاذ بهترین تصمیم از دستتان بر می‌آمده انجام داده‌اید. پس حتی اگر بعداً متوجه شوید که تصمیم درستی نگرفته‌اید، جایی برای نگرانی نخواهد بود.
ترس از تغییر
گاهی اوقات تمایل داریم که همه چیز به شکل حال حاضر خود باقی بمانند. در واقع این ترس از تغییر شرایط و بعضی از امور است که باعث می‌شود تمایلی برای تصمیم‌گیری نداشته باشیم. اگر شما هم ترس از تغییر دارید، به این فکر کنید که پذیرش پیامدهای منفی تصمیم‌گیری تأخیری، می‌تواند به مراتب از تغییر شرایط برایتان دشوارتر باشد.
مبهم بودن گزینه‌های پیش رو یا جزئیات آن‌ها
طبیعتاً قدم برداشتن در مسیری که به اندازۀ کافی برایمان روشن نیست، سخت و دشوار است. وقتی گزینه‌های پیش رو و تأثیر هر یک از آن‌ها بر شرایط موجود، به اندازۀ کافی شفاف نیستند، احتمال اتخاذ بهترین تصمیم بسیار پایین است. همین امر ممکن است باعث شود که فردی گزینۀ تصمیم‌گیری تأخیری را انتخاب کند. اما واقعیت این است که هر چه قدر هم که تصمیم را به تأخیر بیاندازید، تا وقتی که گزینه‌ها برایتان روشن نباشند، نمی‌توانید تصمیم درست را بگیرید.
بنابراین اگر احساس می‌کنید که گزینه‌های پیش رویتان یا جزئیات آن‌ها برایتان واضح نیست، اول از همه به سراغ شفاف‌سازی این گزینه‌ها بروید. پر واضح است که این حق تصمیم‌گیرنده است که بداند دقیقاً چه انتخاب‌هایی پیش رو دارد. مثلاً فرض کنید که یک موقعیت کاری به شما پیشنهاد شده که برای انتخاب آن، باید شغل فعلیتان را ترک کنید. در این صورت، باید بدانید که حقوق و مزایا و آیندۀ شغل جدید و همین‌طور آیندۀ موقعیت شغل فعلیتان چگونه است تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.
ترس از شکست؛ از مهم‌ترین عوامل تصمیم‌گیری تأخیری
ترس از شکست که گاهی در قالب کمال‌گرایی نمود پیدا می‌کند، جزو بزرگ‌ترین موانع برای تصمیم‌گیری است. اگر یک بار برای همیشه، ترس از شکست را در خود سرکوب کنیم، قطعاً زندگی راحت‌تر و همین‌طور موفقیت‌های بیشتری خواهیم داشت. می‌توان گفت فردی که تا به حال در زندگی خود شکست نخورده، فردی است که قدم مهمی در زندگی برنداشته است.
دوباره این نکته را یادآوری می‌کنیم که این تلاش شماست که اهمیت دارد. اگر برای جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل دلایل خود تلاش کنید، حتی اگر در نهایت تصمیم درست را نگیرید، این تلاش شماست که نکتۀ کلیدی این فرآیند بوده است. تجربۀ شکست یک بخش طبیعی از زندگی است. اگر از شکست می‌ترسید، به این فکر کنید که با تصمیم‌گیری تأخیری ممکن است خودتان را از خیلی فرصت‌های مهم زندگی محروم کنید.
اگر با در نظر گرفتن راه حل‌های بالا، باز هم احساس می‌کنید که به اندازۀ کافی از قدرت تصمیم‌گیری به موقع بهره‌مند نیستید، حتماً با یک مشاور مشورت کنید. با این کار می‌توانید ریشۀ تمایل به تصمیم‌گیری تأخیری را در خود پیدا کنید و برای برطرف کردن آن قدم بردارید. از اینکه با این مطلب از مدنویس همراه ما بودید، سپاسگزاریم. این مطلب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و نظرات خود را برای ما بنویسید.
