ترجمه مقاله یکی از مسائلی است که هر دانشجو فارغ از رشته و مقطعی که در آن تحصیل می‌کند، با آن روبرو می‌شود. مقالات انگلیسی به دلیل گستردگی محتوا و به روز بودن مطالب، منبع خوبی برای تحقیق و مطالعه به شمار می‌روند و برای ارتقای سطح علمی دانشجویان ضروری هستند. گرچه داشتن سطح مناسبی از دانش زبان انگلیسی، مهمترین پیش‌نیاز ترجمه مقالات است، اما توجه به اصول ترجمه مقاله نیز یکی از ضروریات ترجمه محسوب می‌شود. بدون در نظر گرفتن اصول ترجمه مقاله، متن ترجمه شده نمی‌تواند مفهوم مقاله اصلی را به خواننده منتقل کند و حتی ممکن است او را گمراه سازد. در این مقاله قصد داریم درباره اصول ترجمه مقاله صحبت کنیم، لذا اگر قصد ترجمه مقالات انگلیسی خود را دارید تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
اصول مهم در ترجمه مقاله به زبان ساده
نکات مهم در ترجمه مقاله متعدد هستند و برخی از آنها فقط به کار ترجمه مربوط نمی‌شوند. برای مثال پرهیز از غلط‌های املایی و استفاده صحیح از علائم نگارشی مواردی هستند که باید در نوشتن هر متنی آنها را رعایت کرد. اما از آنجایی که قصد داریم به اصول کلی ترجمه مقاله بپردازیم، در این مطلب مهمترین نکات در ترجمه مقاله را معرفی کرده و مطالعه پیرامون نکات عمومی نگارش را به خودتان واگذار می‌کنیم.
با موضوع مقاله و مفهوم آن آشنایی داشته باشید
یکی از مهمترین نکات ترجمه مقاله، آشنا بودن به موضوع مورد بحث در آن است. شاید بخشی از مقالات انگلیسی جنبه عمومی داشته باشند، اما مقالات بسیار دیگری نیز وجود دارند که به طرح مطلب در یک حوزه خاص می‌پردازند. توصیه می‌کنیم پیش از شروع به ترجمه مقاله از دانش خود درباره موضوع آن اطمینان حاصل کنید. عدم آشنایی با موضوع مورد بحث در مقاله انگلیسی، کار ترجمه را بسیار دشوار و طاقت فرسا می‌کند و در انتها نیز نتیجه قابل قبولی در پی ندارد. البته سطح دانش مورد نیاز برای ترجمه تمام مقالات یکسان نیست چرا که برخی از آنها ساده‌تر و برخی دیگر به‌صورت کاملا تخصصی نوشته شده‌اند.
جمله را به عنوان واحد ترجمه در نظر بگیرید
همچون هر زبان دیگری، در زبان انگلیسی نیز کلمات در قالب جمله معنی پیدا می‌کنند و آنها را نباید بدون توجه به باقی کلمات ترجمه کرد. یکی از مهمترین نکات ترجمه مقاله این است که واحد ترجمه را جمله در نظر بگیرید. ترجمه کلمه به کلمه به یکپارچگی متن آسیب می‌زند و باعث تخریب مفهوم مقاله می‌شود. از طرف دیگر اگر واحد ترجمه را پاراگراف در نظر بگیرید، پس از مطالعه پاراگراف و شروع ترجمه آن، در به خاطر آوردن جملات ابتدایی با مشکل روبرو می‌شوید. جا افتادن جملات نیز یکی از مشکلات رایج در ترجمه به صورت پاراگرافی است.
بخش‌های مختلف جمله را بشناسید
شناخت بخش‌های مختلف جمله یکی از اصول ترجمه مقاله محسوب می‌شود. گاه شناسایی اشتباه یک کلمه به عنوان صفت می‌تواند دقایق زیادی از وقت شما را به هدر دهد. در مقابل، اگر بتوانید اجزای جمله را به درستی تشخیص دهید، سرعت کار شما به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. پیشنهاد می‌کنیم در مورد ساختار جملات انگلیسی مطالعه کنید تا بتوانید اجزای مختلف آن مانند قید و صفت را به راحتی تمیز دهید.
از خواندن چندباره جملات متن انگلیسی غفلت نکنید
درست است که برخی جمله‌ها را با یک بار خواندن می‌توان ترجمه کرد، اما برای درک مفهوم جملات پیچیده‌تر باید آنها را چند بار بخوانید. این مرور چندباره نباید موجب بی‌حوصلگی شما شود، چرا که یکی از بدیهیات کار ترجمه است و همه به آن نیاز پیدا می‌کنند. علاوه بر این، چند بار خواندن جملات به شما کمک می‌کند ترجمه اشتباهی را که نوشته‌اید به صورت آنی اصلاح کنید و در زمانی که صرف ویرایش و بررسی نهایی متن می‌کنید صرفه‌جویی نمایید.
جملاتی را که می‌نویسید دوباره بخوانید
خواندن چندباره جملات متن ترجمه نیز اهمیت زیادی دارد. معمولا اولین عباراتی که به عنوان ترجمه جملات انگلیسی به ذهن می‌رسند، بهترین آنها نیستند و در بسیاری از اوقات صرفا برای ثبت برداشت اولیه از متن نوشته می‌شوند. مرور جملات کمک می‌کند کلماتی را که به قدر کافی گویا نیستند با کلمات بهتری جایگزین کنید و کیفیت ترجمه خود را افزایش دهید.
لحن مقاله اصلی را حفظ کنید
یکی از نکات مهم در ترجمه مقاله، هماهنگی لحن و بیان ترجمه با متن اصلی است. اگر مقاله انگلیسی مورد نظر شما لحن ساده‌ای دارد، ترجمه آن هم باید ساده و به دور از پیچیدگی‌های نوشتاری باشد. در مقابل، مقالات تخصصی بیان متفاوتی دارند و در ترجمه نیز پایبندی به لجن جدی و تخصصی لازم است. برای درک بهتر این موضوع، ترجمه یک نامه رسمی را در نظر بگیرید. در نوشتن چنین متنی نمی‌توان از لحن عامیانه و خودمانی استفاده کرد. به همین ترتیب مقالات علمی و دانشگاهی نیز بیان مخصوص به خود را دارند و بی توجهی به نوع بیان آنها موجب از بین رفتن بخشی از مفهوم مقاله می‌شود.
به زمان افعال توجه کنید
تشخیص صحیح زمان افعال استفاده شده در متن اصلی یکی از مهمترین اصول ترجمه مقاله است و انتقال درست مفهوم به خواننده را ممکن می‌کند، اما شناسایی صحیح زمان فعل‌ها پیش از هرچیزی به درک مناسب و بالطبع ترجمه بهتر توسط مترجم کمک می‌کند. در بسیاری از جملات فعل‌های ماضی و حال به صورت همزمان وجود دارند و اگر نتوانید آنها را به درستی شناسایی کنید، در ترجمه جمله با مشکل مواجه خواهید شد.
معانی مختلف یک کلمه را بررسی کنید
در زبان انگلیسی کلمات زیادی وجود دارند که در جمله‌های مختلف، معنی متفاوتی به خود می‌گیرند. برای مثال در به معنی کلمه Point در عبارات زیر توجه کنید.
The sign points to the road. – اشاره کردن
She scored 5 points for her team. – امتیاز
The point of a Knife blade – نوک
تشخیص اشتباه معنی مناسب یک کلمه در جمله، به معنی کل جمله آسیب می‌زند. علاوه بر این، موجب درک اشتباه مترجم از مفهوم مقاله شده و بنابراین ترجمه باقی متن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
استفاده از فرهنگ لغت را فراموش نکنید
بر خلاف تصور بسیاری از افراد، حتی حرفه‌ای‌ترین مترجم‌ها نیز به دیکشنری نیاز پیدا می‌کنند. زبان انگلیسی گستردگی زیادی دارد و حفظ بودن تمام کلمات آن کار دشواری است. گذشته از این بسیاری از کلمات تخصصی وجود دارند که آشنا بودن با معنی همه آنها برای هر فردی حتی یک انگلیسی زبان نیز غیر ممکن است. استفاده از فرهنگ لغت را به عنوان یاری‌گر در کار ترجمه در نظر داشته باشید. در این زمینه انتخاب‌های فراوانی دارید. می‌توانید از دیکشنری‌هایی که به صورت کتاب چاپ می‌شوند استفاده کنید و یا از اپلیکیشن‌های دیکشنری روی کامپیوتر یا گوشی بهره ببرید. سرویس ترجمه گوگل یا Google Translate نیز یک انتخاب هوشمندانه و راحت برای کمک گرفتن در ترجمه مقالات است.
به اصطلاحات توجه کنید
زبان انگلیسی نیز مانند زبان فارسی شامل اصطلاحاتی است که نباید آنها را کلمه به کلمه ترجمه کنید. این اصطلاحات ممکن است چیزی شبیه ضرب المثل باشند و یا عباراتی که معنی خاصی می‌دهند. برای مثال عبارت Devil is in the details را نباید «شیطان در جزئیات است» معنی کنید، این عبارت در واقع به اهمیت جزئیات تاکید می‌کند. یک راه حل ساده برای تشخیص چنین مواردی، جستجوی عباراتی است که دیدن آنها در متن مقاله کمی غیر منطقی است. مثلا آمدن کلمه شیطان در یک مقاله علمی کمی عجیب به نظر می‌رسد و با جستجوی این جمله در گوگل می‌توان متوجه شد که یک اصطلاح است.
فارسی را انگلیسی ننویسید
ترجمه کردن تحت الفظی مقاله بدترین اشتباهی است که یک مترجم می‌تواند انجام دهد. ساختار جملات در فارسی و انگلیسی با هم متفاوت است. در زبان انگلیسی فعل پیش از مفعول آورده می‌شود، در حالی که در فارسی، در آخر جمله قرار می‌گیرد. توجه نکردن به این موضوع، ترجمه شما را کاملا بی‌ارزش می‌کند، چرا که با کپی کردن متن مقاله در Google Translate هم می‌توان به چنین ترجمه‌ای دست پیدا کرد.
پس از ترجمه هر پاراگراف، متن ترجمه را دوباره بخوانید
مرور پاراگرافی که نوشتن آن را به تازگی تمام کرده‌اید، یکی از بهترین راه‌ها برای بررسی یکپارچگی آن است. پاراگراف را از ابتدا تا انتها برای خودتان بخوانید و ببینید آیا کلماتی که در متن خود استفاده کرده‌اید می‌توانند مفهوم آن را به روشنی منتقل کنند یا نه. بخش مهمی از ویرایش مقاله ترجمه شده در این مرحله صورت می‌گیرد و کار بازنگری نهایی شما را به میزان قابل توجهی ساده‌تر می‌کند.
متن ترجمه را بازبینی و ویرایش کنید
پس از پایان کار ترجمه مقاله، متنی که نوشته‌اید را دوباره و با دقت بخوانید. این مرحله یکی از ضروریات در نوشتن هر نوع متنی به شمار می‌رود و در بحث ترجمه به دلیل دخیل بودن دو زبان مختلف در این پروسه، اهمیت بیشتری نیز پیدا می‌کند. متن ترجمه را از نظر تناسب کلمات با یکدیگر، یکپارچگی مفهوم، دستورات نگارشی و عدم وجود غلط املایی بررسی کنید. پس از پایان این مرحله نباید هیچ نکته مبهم یا ناواضحی در متن شما باقی مانده باشد. فقط در این صورت است که می‌توان ترجمه را یک کار بدون نقص و کامل در نظر گرفت. در واقع پس از بازبینی و ویرایش نهایی، مقاله ترجمه شده باید به روشنی تمام موضوعات و مفاهیم مقاله اصلی را به خواننده خود منتقل کند.
